 |
Milletvekili adayi olarak ilk yasadigim seçim, 14 Ekim 1973 seçimleri idi. CHP'nin Adana listesinde 3. siradaydim |
|
7 Ekim günü Kuruköprü Meydani'ndaki kalabaligi ve coskuyu sonraki seçimlerde bir kez daha görmedim dersem, abartmis olmam. Özel donanimli parti otobüsü yaptirarak propagandayi etkinlestirme konusunda bir ilki daha, o seçimde CHP baslatmisti. O gün, meydana kadar kalan yüz metre yolu iki saatte zor alabildik. Ezilenlerin, horlananlarin, "Umudumuz Karaoglan" haykirislari ile otobüsün camlarina kendilerini yaftalamasinin etkisini, yillarca içimde duymusumdur. Ayni aksam TRT'de seçim konusmasini yapmak için Ankara'ya dönerken uçakta Genel Baskan Ecevit'in "arkadaslar, anlasilan biz iktidar oluyoruz" dedigini gün gibi animsiyorum. Oysa daha bir hafta önce benim de aralarinda oldugum bir grup danismani ile yaptigi görüsmede, "özellikle, seçim sonrasi büyük olasilikla ana muhalefet olacagimiz gözüküyor, halkin temel sorunu olan ekonomik konularda çok daha hazirlikli olmamiz gerekir" diyen de yine Ecevit'ti. Türkiye'de seçim anketleri çok sonralari basladi. Sonuçlari önceden bilebilenler, yalnizca el yordami güçlü, deneyimli politikacilardi. O nedenle bütün illerde meydanlari dolduran Ecevit bile ancak bir hafta kala Adana'da sonucu görebilmisti. Gerçekten de yillar sonra 15 Ekim 1973 sabahi CHP'nin Genel Baskani, halktan basbakan olma yetkisi almisti. Ne var ki, 2002'de AKP'nin aldigi kadar oy aldigi halde, CHP tek basina hükümet kuracak sayinin altinda milletvekili çikarabilmisti. Seçimi kaybeden Adalet Partisi Genel Baskani Süleyman Demirel, "Millet bize muhalefet görevi verdi" diyerek koalisyon kapilarini kapatti. O durumda olabilir tek seçenek, ilk kez meclise giren ve az taninan Necmettin Erbakan'in Milli Selamet Partisi (MSP) ile CHP'nin koalisyon ortakligi yapmasi idi. Hükümet, yüz gün süren çetin tartismalardan üç ay sonra kurulabildi. Basbakan Ecevit, Erbakan Hoca'nin hâlâ sürdürdügü ve ülkemizi bu günlere getiren, "laik cumhuriyete karsi Islami cumhuriyet"e dayali Milli Görüs saplantisina, ancak dokuz ay katlanabildi. Mecliste güçlü baska bir hükümet seçenegi olmadigindan, 12 Mart sonrasi yeniden saglanan siyasal istikrarin sürmesi için CHP erken seçim önerdi. Seçimden korkan Adalet Partisi (AP), Erbakan'in MSP'si, Türkes'in üç milletvekilli Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ve Turhan Feyzioglu'nun Güven Partisi ile Demirel'in Basbakanliginda, Birinci Milliyetçi Cephe (MC) Hükümetini kurdu. 1977 seçimlerinde artik kendi memleketim Amasya'dan seçime giriyordum. CHP'nin kisa süren 1974 Hükümetinin Kibris Baris Harekâti ile yürüttügü bagimsiz ve kisilikli dis politika ve özellikle isçi, köylü ve esnafin gelirlerini artiran ekonomi politikasi, halkta CHP'nin düzeni degistirmekte karali ve basarili oldugu izlenimini pekistirmisti. O nedenle daha seçime haftalar kala CHP'nin tek basina hükümet kuracak 226 milletvekilini çikaracagi kolayca tahmin ediliyordu. Gerçekten de beklenen oldu. CHP yüzde 42 gibi çok yüksek bir oy aldi. Ikinci kez milletvekili seçildigim Amasya'da partim, yüzde 52 oy aldi. Ne var ki seçim sisteminin sonucu, CHP bu büyük oya karsin, güvenoyu için gerekli olan toplam sandalye sayisinin yaridan bir fazlasi olan 226 milletvekilini meclise getiremedi, (AKP 2002'de yüzde 34 oyuna karsi, toplam sayinin üçte ikisinden çok sandalye kazanmisti). Bunlari seçim sonuçlarinin önceden zor ya da kolay görülebildigi örnekler olarak yazdim. Bu açidan CHP'nin en ilgi çeken seçimi 1989 yerel seçimleri olmustur. 12 Eylül sorasi Türkiye artik liberal-kapitalist anlayisin egemen oldugu Turgut Özal dönemine girmis oldu. Arka arkaya iki seçim kazanan Anavatan Partisi, 1989'a gelindiginde Istanbul, Ankara, Izmir basta hemen bütün büyük illerde belediyeleri ele geçirdi. Istanbul'da Bedrettin Dalan, Özal'in destegi ile kurulan Anakent Belediyesi sinirlarini Çatalca'dan Izmit'e kadar uzatmis ve tartisilamaz bir güç kazanmisti. 1989'un bu ortaminda, 12 Eylülcü Generallerin kapattigi CHP'nin yerine kurulan Sosyal Demokrat Halkçi Parti'nin (SHP), Istanbul Belediye Baskanligi'ni kazanma olasiligi en iyimser anketlere göre yüzde 25'lerde gözüküyordu. Adayimiz Nurettin Sözen, uzak duruyoruz diye alinmis ve Genel Baskan Erdal Inönü'ye sitemde bulunmus; Genel Sekreter Yardimcisi olarak Genel Sekreter Deniz Baykal'la birlikte seçimden bir gün önce Istanbul'a gittik. Önce Zeytinburnu'nda sonra Ümraniye'de açik hava toplantilari yaptik. Yogun ilgi yüzünden Kadiköy'e geciktik. Alacakaranlikta, Altiyol'dan iskele meydanina inerken parti otobüsünün üstünden asagiya dogru, dalgalanan lacivert denizi görür gibi oldum. Biraz daha yaklastigimizda görünen, deniz degil, cosmus insan dalgalari idi. Ertesi sabah oy vermek için Ankara'ya dönerken havaalaninda bizi yolcu eden Nurettin Sözen kulagima egilerek "gördünüz mü, bu seçimi aldik, ben yarin Istanbul'un Belediye Baskaniyim" dedi. Uçakta Genel Sekreterim, "Erol, Sözen kulagina ne söyledi" diye sordu. "Baskan yorgunluktan dagitmis olacak, seçimi kazanacagini saniyor" dedim ve gülüstük! 24 saat kala biz hâlâ Dalan'in seçimi çok farkla kazanacaginin korkusu içindeydik. Çünkü güvenilir anketlerin tümü de, Bedrettin Dalan'in seçimi yüzde 60'in üzerine oyla alacagini gösteriyordu. Ertesi günü sandiklar açildiginda, Nurettin Sözen gerçekten Istanbul Anakent Belediye Baskani'ydi. O seçimde, CHP'nin birinci parti oldugu genel oyu gösteren Il Genel Meclis oylari Türkiye toplaminda da Basbakan Özal'in partisi ANAP ise ancak üçüncü olabildi. Simdi gelelim bu günlere: Yine anketlerin çogunda AKP'nin CHP'den en az yüzde 10 daha çok oy alacagi tahminleri yer aliyor. Barajin altinda kaldigimiz 1999 seçimlerinde Istanbul'dan adaydim. Son hafta Esenler'de yaptigimiz açik hava toplantisindan dönerken Genel Baskan Baykal, "Erol ne görüyorsun" dediginde, "Hiç iyi görmüyorum" demistim. Dört yildir Genel Baskani görmüyorum. Ankara'dan bir ay önce çiktim. Gözlemledigim besinci kentteyim. 22 Temmuz öncesi rastlar da sorarsa, "bu kez 1989'daki Kadiköy iskele meydanini görüyor gibiyim" diyecegim. |
|