|
20. yüzyilin ilk yarisina kadar üzerinde çok tartisilan kentsoyluluk, kentlilik ile ayni sey degildir. Burjuvazi anlaminda kullanilan kentsoyluluk, sinifsal bir tanimdir. Yani, isçi sinifi, sermaye sinifi gibi sosyal içerik tasir. Siyasal kavgalar bilindigi gibi, tarih boyu siniflar arasi bir bitmeyen savasimin yansimasidir. Bazi arastirmalara göre, 7 milyara yaklasan dünya nüfusunun belki de çogunlugu "köylü" kafalidir. Üstelik yüzde 80'i de kentlerde yasiyor. Londra'dan doguya dogru bu oranlar hizla büyür. Kentliligin zenginlikle bagimli olmadigi da bilinen bir gerçek. Örnegin ABD'de köylülük orani yüzde 60'in üzerinde.
Bu konuda doktora yapmis bir uzmanin verdigi bilgilere göre, köylülügün temel unsurlari sunlar:
* "Köylü kafali, dünyanin her yerinde, günes saatini kullanir! Günes dogmadan ise gitmeyi, batmadan eve dönmeyi, zengin olmanin yolu sanir!"
* "Köylü kafalinin, tatili yoktur. Çiftçi ise 365 gün tarlada, seradadir. Isçi ise tembelligi marifet sayar. Patronun gözü hep isçisinin üstündedir, yoksa ense yapar ya da çalar!"
* "Acimasizdir, karanlikta tilki sanip kardesini bile vurur."
* "Gözü karadir! Bir dakika gecikti diye çalisanini isten atar. Politikaci ise bir kendine bir de belki hizipçilerine acir."
* "Kardesini vururken acimasiz ve gözü pek olan o köylü kafali, kral, padisah, parti baskani ya da genel müdür her kimse; otoritenin, devletin karsisinda, korkak ve basi egiktir. Patronsa, vergi denetçisini önce satin almak ister, basaramazsa yüzünü yalar! Memursa, amirinin elini öper!"
* "Aç gözlüdür. Gözü doymaz. Bir evi varsa, on daha olsun ister. Bagi varsa, dagi da olsun ister, fabrikasi varsa, sektöründe tekel olmayi ister!"
* "Sosyal degildir, yalnizdir. Onun için insan iliskisi yarar hesabina baglidir. Günlük yasaminda herkes ona düsman ya da hasimdir!"
* "Bagnazdir. Tüm degisimlere karsidir. Politikaci ise en büyük korkusu aydinlanmadir."
Tarihten üç "köylü kafali" örnek: Stalin, Trumann ve Hitler. "Kentli" örnekler ise: Lenin, Churchill ve Atatürk.
Siyasal amaç ve hedeflerin, ideolojik savlarin, parti program ve ilkelerinin yitip gittigi ve küresellesme adi altinda kapitalizmin tam anlamiyla hakim oldugu günümüz dünyasinda, bu saptamalar elbette çok önemli. Ama ülkelerin yönetimini ele geçiren "kisilerin kimligi ve kafalari" bakimindan çok daha önemli. Örnegin, Amerikali aydinlara göre, ABD Baskani Bush tam bir köylü kafali. Güney Afrika Devlet Baskani Nelson Mandela bir kentlidir. Fransa'nin eski cumhurbaskanlarindan François Mitterrand da kentliydi. Almanya'nin bir önceki Sansölyesi Helmut Kohl gerçek bir köylü kafaliydi, Schröder ise tam bir kentli. Yillar önce kursuna dizilen, Romanya Devlet Baskani Çavusesku, iyi bir kentliymis. Italya'nin bugünkü Basbakani Silvio Berlusconi de köylü kafalilik gösteriyor. Pakistan'in Devlet Baskani Pervez Müserref'in kentli olduguna dair belirtiler var. Rusya Devlet Baskani Vladimir Putin ve Ingiltere Basbakani Tony Blair hakkinda dünya kamuoyu henüz kararsiz.
Türkiye'ye gelince...
Cumhurbaskani Sezer kentli, Basbakan Erdogan degil. Abdullah Gül'ün, kentli olma yolunda oldugu söylenebilir. Süleyman Demirel, cumhurbaskani olduktan sonra tam bir kentli. Eski basbakanlardan Menderes kentliydi. Eski cumhurbaskanlarindan Kenan Evren ise köylü kafaliliktan kurtulamadi. Merhum Turgut Özal ve Erdal Inönü, benzesmedikleri halde, ikisi de kentlidir.
Bunlari, uzun yillar konu üzerinde çalistigini söyleyen, uzmanla birlikte saptadik.
Sevgili okurlar, elbette irdelemek, genisletmek ya da yadsimak size aittir. |
