|
9 Eylül 1923'te Mustafa Kemal ve arkadaslari tarafindan kurulan CHP, kurtulusun ilk örgütlenmesi olan Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyetinin bir devamidir. Bu anlamda, Sivas Kongresi partinin ilk kurultayi olarak kabul edilebilir. Önce Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk-i Milliye Cemiyeti Halk Firkasi (1923) daha sonra Cumhuriyet Halk Firkasi (1924) ve Cumhuriyet Halk Partisi (1935) adiyla 27 yil tek parti iktidari, 1950'den bu güne kadar da çok partili yasamin hemen tamaminda ana muhalefet partisi olarak ülkenin siyasi yasamindadir. Partiyi kuranlar devletin de kurucusu olan kadrolardi. Asker ve aydin kesimdi. Partiden açiklanan yildönümü haberi söyleydi. "CHP'nin 83. kurulus yildönümü, 9 Eylül'de parti genel merkezinde düzenlenecek bir programla kutlanacak. Programa göre, 9 Eylül'de partililer, Genel Baskan Deniz Baykal baskanliginda Anitkabir'i ziyaret edecekler. Kutlama programi genel merkez binasindaki 600 kisi kapasiteli konferans ve gösteri salonunda gerçeklestirilecek. Baykal'in yapacagi konusmanin ardindan, eski Kültür Bakani Prof. Dr. Talat Halman ile Yildiz Kenter'in Çaglar Boyunca Türk Sanatlari isimli sunuslari yer alacak. Ünlü sanatçi Erol Evgin'in CHP-Türkiye 83 Yasinda konulu, Türkiye'nin ve CHP'nin tarihini içeren metinlerle süslenen bir müzikal gösterisiyle kutlama programi sona erecek. Programin ardindan davetlilere açik büfe yemek verilecek."
***
Animsanacagi gibi, önceki kurultaylardan biri de, dünyanin ünlü pop sarkicilarindan Ricky Martin'nin konseri ile açilmisti. O kurultayda Deniz Baykal'in Hollywood yildizlari gibi dumanlar içinde merdivenlerden indigi görkemli sahne bitmez bir tartisma konusu olmustur. Bugün en küçük partide bile var olan sesli ve renkli seçim otobüslerini de, ilk kez CHP seçim meydanlarina çikarmisti. Yani parti propagandasi için dünyanin parali ülkeleri ne yaptiysa, CHP hiçbirinden geri kalmamistir. Ancak, bütün bunlar sandiga yansimamis ve son çeyrek yüzyilda CHP halktan "iktidar" için yeterli oyu alamamistir. AKP'den sogumasina yani ortam çok uygun olmasina karsin, son halkoyu yoklamalari da öncekiler gibi, CHP'nin oyunun yükselmedigini göstermektedir. 1950'den bu yana bir dönem disinda halkin CHP'yi hep muhalefette biraktigi bir gerçektir. Halkin "umudumuz" diyerek benimsedigi Karaoglan Ecevit 1977'de ilk ve son kez CHP'nin yüzde 42 gibi yüksek bir oy almasini saglayan tek lider olmustur.
***
Anadolu'dan Ankara'ya atanmis deneyimli bir banka müdiresi ile tanistim. Kim oldugumu ögrenince ilk sözü "ne olacak partimizin bu hali" oldu. "Özellikle ortamin çok uygun olmasina ve halkin AKP'ye tepkisine karsin CHP'nin karsi bir seçenek olamadigini" söyledi. Benden yanit beklemeden kendine göre nedenini de ekleyiverdi "eskiden oldugu gibi aydinlarin partisi olmaktan bir türlü kendini kurtaramayan CHP'yi halk, hiçbir zaman kendinden ve yaninda bir parti olarak görmedi". Bu sözler bana Mustafa Kemal'in partiyi kurdugu ilk yillardaki su konusmasini animsatti:
"Baska ülkelerde partiler kesinlikle ekonomik amaçlar üzerine kurulmustur ve kurulmaktadir. O ülkelerde çesitli siniflar vardir. Bir sinifin çikarini korumak için kurulan siyasal partiye karsilik baska bir parti kurulur. Oysa Halk Firkasi dedigimiz zaman, bunun içinde bir kesim degil, bütün ulus vardir."
Alti okun en önemli umdelerinden olan bu "halkçilik" ilkesi tüzük ve programda yazili olmayi sürdürse de CHP, halki kurulustaki bu amacina inandirmakta basarili olamadi. Daha 1945'lerde CHP'den ayrilarak Demokrat Parti'yi kuran Bayar ve Menderes CHP'nin yüzde sekseni köylü olan halk kitlesinden koptuguna güvenerek yola çikmisti. 1950'de iktidara geldiklerinde özellikle Anadolu'da "halkçiligin" yansimasi olarak partilerinin adini "kasketliler partisi" yaftasi ile yerlestirmeyi de basarmislardi. Banka müdiresinin "eskiden beri" diyerek belgeledigi iste bu gerçekti. 1972'den sonra parti tüzügündeki "halkçiligin" anlami, Ecevit'le kurulan bag sayesinde, halk katinda özüne uygun bir yanki buldu denebilir. Bu görünüm içerik olarak siniflarin varligi gerçeginden ve sosyal adaletsizligin derinliginden kaynaklaniyordu. Iste bu izlenimin yarattigi halk destegi uzun yillar "devlet partisi" olarak nitelenen CHP'yi bir kez olsun iktidara tasimistir.
***
Burada, çogunlugu CHP'ye yakin bilinen bir grup bilim adaminin yaptigi bir çalismadan bazi bölümleri aktarmayi uygun buldum:
"CHP bugünkü siyaset dünyasinin anladigi anlamda bir kadro partisi degildir ama kitle partisi de degildir. Bir yari kadro partisi görünümündedir. Bilindigi gibi kadro partileri, daha çok milletvekili çikarma çabasi duyan, iktidari milletvekillerine taniyan zümre partileridir. Üyeleri arasindaki iliskiler menfaat ve paraya dayanir. Örgüt disiplinleri zayif, kuruculari ve etkili yerlerdeki partilileri okumus ya da alayli mütegallibe (kasabanin zorba takimi) is adami, tüccar gibi varlikli kesimden olusan elittir. CHP eger bugün halka dayali bir parti olma iddiasini sürdürmek istiyorsa, parti içinde örgütsel sululuk gösteren ve kafa degistiren tipler yerine kati olmamakla birlikte halkçi ideolojiye bagli, devrimci, yenilikçi zinde güçlere yer vermelidir. Parti örgütsel disiplinci, elitist degil çok sayida aktif katilimci, dar kadrocu olmayan, tartisan, çogunlukçu ve demokrat bir ilkelilik yapisina kavusturulmalidir. Emegi ile geçinen, dar ve sabit gelirli yani memur, esnaf, isçi, köylüden olusturulacak bir taban ve bu tabana seslenecek bir söylem gelistirmelidir. Partinin önderleri seyhlerin eteklerine, çagdasliktan kopuk milliyetçi egilimlere yapismamalidir."
2007 seçimleri ülkenin gelecegi için yasamsal bir önem tasimaktadir. Genel Baskan'in söyledigi gibi "önümüzdeki seçimde CHP mutlaka AKP'nin elinden iktidari almalidir". Ben, 83. kurulus yildönümüne davetli oldugum o törenlere katilmak yerine bunlari yazmayi görev bildim. Umarim bunlar gözüne çarparsa, Genel Baskan'in ders çikarip düsünmesini, is isten geçmeden özelestirisini yapmasini ve akilci bir özveride bulunmasini saglayabilirim
|
